De plaatselijke gebruiken bij het geven van een fooi in restaurants kunnen per land fors verschllen. Z24 inventariseerde de belangrijkste verschillen.

“Zoowel zij, die te weinig als zij, die teveel fooien geven doen blijken, dat zij hun wereld niet kennen. Men geve daarom nooit gedachteloos een fooi, doch overlegge met zichzelf wat de gelegenheid vereischt”, schreef etiquettegoeroe Amy Groskamp ten Have in 1940. Zeventig jaar later is het dilemma van fooien geven nog steeds actueel.

En eigenlijk nóg actueler, want aangezien Nederlanders steeds vaker de grens over gaan, moeten ze zich niet alleen in de Nederlandse gebruiken verdiepen, maar ook in de buitenlandse.

Vrijwillig

Voor fooien bestaan geen vastomlijnde regels: het is een vrijwillig gebaar. Maar om genante situaties te voorkomen is het wel aan te raden zoveel mogelijk aan te sluiten bij de mores in het betreffende land.

Dat luistert vrij nauw, want de gewoonten verschillen sterk per land, waardoor je al snel te veel of te weinig betaalt. In sommige landen is de fooi bij de prijs inbegrepen en word je met grote ogen aangestaard als je wat extra's geeft. In andere landen wordt juist wél verwacht dat je dieper in de buidel tast, omdat het personeel grotendeels van de fooienopbrengst moet leven.

Nederland

In Nederland werd tot 1988 een apart bedrag voor de bediening in rekening gebracht. Dat gebeurt nu niet meer. Toch is het nog steeds gebruikelijk om een extraatje te geven, als blijk van waardering voor de goede service. Dit geldt niet alleen in restaurants, maar ook bijvoorbeeld in cafés en bij een taxirit.

Zoals gezegd is een fooi geen verplichting. Was de service beroerd, dan kun je er gerust van afzien of iets minder geven, als impliciete boodschap.

Wil je zeker weten dat het geld terecht komt bij degene die jou heeft bediend, geef dan de fooi in contanten. Sommige hotels of restaurants beschikken over een fooienpot, zodat ook het personeel dat minder zichtbaar is, zoals de kok en afwashulpen, meeprofiteert.

Op de vraag hoeveel fooi in ons land gebruikelijk is, wil brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland geen antwoord geven, omdat zij dat als een zaak tussen horecaondernemers en de klant beschouwt. Maar uit diverse onderzoeken
blijkt dat de vier miljoen Nederlanders die hun vakantie in eigen land doorbrengen grofweg kunnen uitgaan van 5 tot 10 procent van de restaurantnota. Vaak wordt het rekeningbedrag naar boven afgerond.

Daarmee zijn Nederlanders overigens bepaald niet zo krenterig als ze vaak worden afgespiegeld. Uit een wereldwijd onderzoek blijkt dat 90 procent van de Nederlanders fooi geeft. We komen daarmee op de derde plaats, na traditioneel gulle landen als de VS en Canada. Alleen kappers komen er in ons land bekaaid vanaf: een op de drie Nederlanders geeft na een knipbeurt
een fooi. In andere landen ligt dat percentage hoger.

België en Duitsland
Bij onze naaste buren moet je uitgaan van een vergelijkbare fooi als in ons land: dus 5 tot 10 procent.

Groot-Brittannië

Aan de andere kant van de Noordzee is enig uitzoekwerk vereist. Vaak zit al een opslag van ongeveer 12,5 procent in de rekening verwerkt en is het niet gebruikelijk daar nog wat bovenop te gooien. Blijft zo'n opslag achterwege, dan kun je zo'n 10 procent fooi geven. Voor de taxi kun je uitgaan van eenzelfde percentage.

In pubs en bars daarentegen is een fooi ongebruikelijk. Sterker nog: het personeel voelt zich vaak zelfs geschoffeerd als je een 'tip' geeft.

Frankrijk
Ook in een andere populaire vakantiebestemming, Frankrijk, is de fooi soms in de nota verwerkt. Zo niet, reken dan op minimaal 10 procent.

Spanje en Zwitserland
In Zwitserland is de fooi eveneens vaak inbegrepen. Wel is het gebruikelijk het bedrag naar boven af te ronden. Ook Spanje kent geen ruimhartige fooientraditie: reken hier op maximaal 5 procent of rond af naar boven.

Italië
Ga je in Italië uit eten, dan staat vaak op de rekening 'coperto' vermeld. Er wordt dan een apart bedrag in rekening gebracht voor het servies. Een fooi daarnaast is niet verplicht, maar mag wel. Een taxichauffeur en het kamermeisje rekenen wel op een extraatje.

Rest Europa
Denemarken kent geen echte fooientraditie. In veel andere Europese landen, zoals Zweden, Noorwegen, Polen, Tsjechië en Hongarije moet je grofweg uitgaan van 10 procent, mits de bedieningskosten niet in de nota zijn verwerkt.

Verenigde Staten
Serveerster zijn in de VS is bepaald geen vetpot. Het inkomen van dienstverlenend personeel is grotendeels afhankelijk van fooien. Het behoeft dan ook geen betoog dat je als klant wordt geacht royaal te zijn: reken op 15 tot 20 procent bovenop de rekening.

Verre Oosten

Het andere uiterste is Japan. Wie denkt het barpersoneel te verwennen met een handvol extra yens komt van een koude kermis thuis: een fooi geldt hier als een regelrechte belediging. Niet doen dus, hoe uitstekend de service ook was. Ook in Singapore wordt een fooi vaak niet gewaardeerd.

In Thailand en India daarentegen, waar toeristische invloeden groter zijn, is fooi wel gebruikelijk. Reken op circa 10 procent. Ook China is inmiddels bekend met dit fenomeen, al gaat het vaak om een klein percentage.

Koffer slepen

Logeer je in een hotel en sleept behulpzaam personeel je bagage naar je kamer, dan is in de meeste landen een fooi van ongeveer 1 dollar gebruikelijk. Behalve in landen die dit fenomeen niet kennen, zoals Japan, Azerbeidzjan en Brunei.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl